Το
έθιμο της Τσικνοπέμπτης
Η Τσικνοπέμπτη, ή αλλιώς «Κρεατίνη», ίσως λίγο λιγότερο γνωστή με αυτό το όνομα, είναι γιορτή της Ορθόδοξης παράδοσης κατά την οποία
καταναλώνεται ως επί το πλείστον κρέας. Λαμβάνει χώρα μερικές ημέρες πριν τη
μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής και συγκεκριμένα τη δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου
και ημέρα Πέμπτη, όπως φαίνεται άλλωστε και το ευρέως γνωστό όνομα της γιορτής.
Η ημέρα, όπως μας λέει η παράδοση, δεν έχει επιλεγεί τυχαία αλλά λόγω της
νηστείας που τηρείται την Τετάρτη και την Παρασκευή, σύμφωνα με την ορθόδοξη
πίστη. Το όνομα «Τσικνοπέμπτη» προέκυψε από το κρέας το οποίο ψήνεται στα
κάρβουνα και παράγει τη χαρακτηριστική «τσίκνα».
Η γιορτή έλκει την προέλευσή
της από την αρχαιότητα και εικάζεται ότι
προέρχεται από τις αρχαιοελληνικές βακχικές εορτές, όπως και οι υπόλοιπες εορτές των Αποκριών,
η οποία επιβίωσε και μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού.
Τα παλαιότερα χρόνια που η κατανάλωση κρέατος δεν ήταν
ευρέως διαδεδομένη ή ήταν οικονομικά ασύμφορη, η Τσικνοπέμπτη ήταν μια καλή
αφορμή για κατανάλωσή του, γεγονός που πιθανώς εξηγεί την επιβίωση ως εθίμου
μέχρι σήμερα. Ωστόσο, τη συγκεκριμένη ημέρα εκτός από τσίκνα έπρεπε σύμφωνα με
την παράδοση να μυρίσει το σπίτι και καμένο βούτυρο και έτσι το έθιμο απαιτούσε το ψήσιμο μπακλαβά και γαλακτομπούρεκου
στα ελληνικά νοικοκυριά.
Τα κρέατα συνδυάζονται, όπως γίνεται σε κάθε εορτή, και με κατανάλωση κρασιού, τα οποία
αμφότερα σχετίζονται με την ευφορία της γης και συνδέονται με τη χριστιανική
παράδοση.
Σε ολόκληρη την Ελλάδα η Τσικνοπέμπτη
έχει την τιμητική της. Έχουν, έτσι, αναπτυχθεί σε πολλές περιοχές τοπικά έθιμα.
Ενδεικτικά υπάρχει το έθιμο της «Κουλουρούς» στην Πάτρα, τα «Πετεγολέτσια» στην
Κέρκυρα, ο ιδιαίτερος τρόπος εορτασμού στις Σέρρες, όπου το κρέας ψήνεται στους
δρόμους και έπειτα ανάβονται φωτιές πάνω από τις οποίες πηδούν.
Στην Ξάνθη πραγματοποιούνται
εκδηλώσεις όπως η «Βραδιά Παραδοσιακών Γεύσεων»,
όπου οι Λαογραφικοί Σύλλογοι της πόλης προσφέρουν εδέσματα, στην Κομοτηνή καψαλίζουν
μια κότα που πρόκειται να φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Αποκριάς), ενώ κυρίως στη νότια Ελλάδα και σε ορισμένα
νησιά σφάζονται χοιρινά.
Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλα χριστιανικά έθνη,
που όμως ίσως τηρούνται με το πέρας των χρόνων λιγότερο, όπως το Weiberfastnacht στη Γερμανία και
τη Mardi Gras (Λιπαρή Τρίτη) στη Γαλλία, που
όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά
Δευτέρα.
Σοφία Φ. Κατσίγιαννη
·
Νομικός (Master 2 Panthéon-Sorbonne
Paris I)
·
Μέλος Σχολικής Επιτροπής Δευτεροβάθμιας
Εκπαίδευσης Δήμου Διονύσου
·
τ. Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Διονύσου
·
πρόεδρος ΟΝΝΕΔ Διονύσου
